Beginnende fietsers gaan er te snel van uit dat een zacht zadel comfortabeler is. Klopt ook wel in het begin, het geeft dat ook een aangenaam gevoel. Een goed zadel moet echter hard zijn, maar dan krijg je weer een aantal bezwaren uit medische hoek.
Urologen wijzen op het gevaar van harde zadels, waarbij vitale bloed- en zenuwbanen zouden afgekneld worden. Intensief fietsen op een hard zadel kan dan ook aanleiding geven tot slapende of verdoofde genitaliën en, in de ergste gevallen, zelfs impotentie.
Gelzadels, waarbij het middelste deel van het zadel of alleen het gedeelte ter hoogte van de edele delen, wordt vervangen door een gellaag, kunnen daarvoor een alternatief vormen. Ze verminderen inderdaad de piekdruk en voelen hierdoor comfortabel aan. Na enige tijd komt er echter toch druk te staan op de weke delen, een gelzadel neemt op lange fietstochten de zadelpijn niet weg.
Modernere zadels hebben een achterzijde als een wig, met een uitsparing aan de achterkant. waardoor minder bloedvaten afgekneld worden. Of hebben de zadels een uitsparing voor de genitaliën. Het doel van uitgesneden of gespleten fietszadels is om de druk op de genitale zone te verminderen. Het materiaal is op die plaats uitgesneden. Het bekken kantelt ook lichtjes naar voor, wat de lage rugbelasting vermindert.
Zadels worden van leer of van kunststof gemaakt. Beide materialen hebben voor- en nadelen.
Een lederen zadel vormt zich na een inrijperiode naar het zitvlak. Leer ademt en absorbeert vrij goed transpiratievocht. Veel fietsliefhebbers zweren dan ook bij een klassiek, hard lederen zadel. Nadeel is de lange inrijtijd, het onderhoud, en het feit dat het niet tegen water kan.
Een kunststof zadel is goedkoop en minder gevoelig voor vocht, maar biedt een matig zitcomfort en scheurt snel. Bovendien absorbeert het weinig vocht waardoor het op lange ritten erg broeierig kan worden.
Een kunststof frame met een leren overtrek is dan een betere keus. Meestal zijn deze zadels voorzien van een tussenlaag van schuimrubber of gel.
